لباس‌های ضد حریق و تجهیزات ایمنی آتش نشانی

زمانی که آتش سوزی رخ می‌دهد، تیم آتش نشانی با توجه به وسعت آتش عملیات مهار آتش را شروع می‌کنند. همچنین باید توجه داشته باشند که افرادی که در این حادثه آسیب دیده‌اند را نجات بدهند. برای اینکار تیم آتش نشانی نیاز به لباس و تجهیزات مناسب و مخصوصی دارند که باعث جلوگیری از آسیب‌های مربوط به اشتعال و گرما می‌شوند و از افراد در شرایط حساس محافظت می کنند.

لباس‌های ضد حریق و تجهیزات ایمنی

همانطور که از نام این لباس مشخص است، این نوع لباس مخصوص تیم آتش نشان‌ها می‌باشد که از مواد مقاوم در برابر حرارت و شعله طراحی می‌شود. این نوع لباس اغلب دارای جنس پارچه‌هایی مثل پروبان، Nomex Kevlar، و بافت‌های نسوز است که حرارت را کاهش می‌دهند.

تجهیزات ایمنی آتش نشانی (PPE)، وسایلی هستند  که از بدن افراد در برابر صدمات احتمالی که آتش وارد می‌کند را محافظت می‌کنند. این تجهیزات شامل دستکش، کلاه ایمنی، چکمه، عینک و کفش مخصوص، گوش‌گیر، ماسک مخصوص تنفسی و... می‌باشد.

انواع و ویژگی‌های لباس‌های ضد حریق

لباس‌های ضد حریق با توجه به فضای استفاده، مدل‌های مختلفی از آن تولید می‌شوند که شامل:

• لباس آتش‌نشانی عملیاتی: این نوع لباس مخصوص آتش‌نشانانی است که نیاز به کاپشن، شلوار و تجهیزات ایمنی مثل کلاه ایمنی دارند.
• لباس نجات حرارتی: مخصوص عملیات‌های امداد و نجات در فضای پرخطر می‌باشد.
• لباس مقاوم در برابر حرارت: معمولا لباس‌های بیشتر اعضای تیم از این نوع است.
• لباس مقاوم در برابر ترکیبات شیمیایی: در این نوع لباس ترکیبی از خصوصیات ضد حریق بودن و مقاوم در برابر ترکیبات شیمیایی است.

این نوع لباس ویژگی های منحصر‌به‌فردی دارد که باید توجه داشته باشید و دقت کافی هنگام خرید این محصول داشته باشید. لباس‌های ضد حریق از سوختن و ذوب شدن پارچه جلوگیری می‌کند. بعضی از این نوع لباس‌ها چند لایه‌ی محافظتی (اغلب دارای لایه‌های داخلی، عایق و خارجی) دارند تا از انتقال گرما به بدن جلوگیری کنند و همچنین ضد آب و ضد ترکیبات شیمیایی هستند. ویژگی بعدی در مورد سبک بودن و انعطاف پذیری بالای این لباس است که باعث راحتی در حرکت آتش‌نشانان می‌شود. همچنین امکان تخلیه الکتریسیته ساکن در محیط‌های پرخطر هم وجود دارد.

انواع تجهیزات ایمنی

هر ابزاری که آتش نشانان برای مهار یا پیشگیری از آتش سوزی استفاده می‌کنند، تجهیزات ایمنی می‌گوییم. برخی از انواع این تجهیزات شامل:

لباس، کلاه ایمنی، دستکش مخصوص، کپسول‌های آتش نشانی، شلنگ‌های آبرسانی، دستگاه‌های دتکتور، آچار مخصوص آتش نشانی، آژیر‌های اعلام حریق، شیر آتش نشانی، نازل آتش نشانی و... هستند.

نکات مهم در مورد لباس ضد حریق و تجهیزات ایمنی

• از این نوع لباس تا حد امکان در فضای باز استفاده کنید.
• در زیر این لباس‌ها باید لباسی از جنس نخ پوشیده شود.
• اگر فردی که از این لباس استفاده می‌کند دچار ناراحتی شاخصی شده باشد بهتر است محل عملیات را ترک کند.
• در صورت مشاهده پارگی لباس در حین عملیات بهتر است محل را ترک کنید و لباس خود را عوض کنید.
• مدام لباس خود را از نظر پارگی یا آسیب جدی بررسی کنید.
• هنگام شستن و خشک کردن لباس از دستورالعمل کارخانه پیروی کنید.
• کارفرمایان باید پس از خرید ، روش استفاده درست از لباس و تجهیزات ایمنی را به صورت فردی آموزش بدهند که شامل: زمان مناسب برای استفاده، روش درست پوشیدن و درآوردن لباس و تجهیزات، محدودیت‌های ضروری، روش نگهداری تجهیزات می‌باشند.

استاندارد‌های لباس ضد حریق

لباس‌های ضد حریق باید مطابق استاندارد‌های جهانی تولید و طراحی شوند. برخی از استاندارد‌های جهانی شامل موارد زیر هستند:

• استاندارد‌های NFPA

این نوع استاندارد توسط سازمان ایمنی و حفاظت از حریق آمریکا تصویب شده است. هر 3-5 سال بازنگری می‌شوند.

این نوع استاندارد به 5 گروه با توجه به نوع مواد سوختنی طبقه بندی می‌شود که شامل :

1. مواد جامد قابل اشتعال (چوب و کاغذ)
2. مایعات قابل اشتعال (رنگ و بنزین)
3. گاز‌ها (گاز طبیعی)
4. فلزات (سدیم)
5. روغن‌های مخصوص پخت‌و‌پز

• استاندارد‌های EN

این استاندارد توسط کمیته اروپا تصویب می‌شوند و شامل کد های متفاوت است. موارد زیر برخی از این کد‌های رایج است:

• استاندارد‌های 1-1999 مربوط یه کد‌های اروپایی ( به عنوان مثال EN1 برای کوره‌های روغن مایع با بخار)
• استاندارد‌های 10000-59999 مربوط به استاندارد‌های الکتریکی خاص CEN و غیر IEC
• استاندارد‌های 60000-69999 مربوط به نسخه‌های CEN و استاندارد‌های IEC

• استاندارد ISO

این استاندارد جهانی بوده و برای لباس‌های مقاوم در برابر حرارت تصویب شده است.

• استاندارد بر اساس ظاهری

در این نوع استاندارد به ظاهر لباس توجه منحصر‌به‌فردی اختصاص داده می‌شود. قسمت‌هایی از لباس که می‌تواند به صورت سفارشی باشند شامل: سایز، تعداد، محل برچسب نام سازمان و نام فرد و...، مکان جیب‌ها، تکه دوزی یا ... است.

اما برای لایه‌های خارجی و میانی لازم است برای تمامی لباس‌ها به صورت تخصصی مواد لازمی را استفاده کرد. به عنوان مثال برای لایه خارجی لباس درصد خیلی کمی کربنیزه استفاده می‌شود تا لباس از مقاومت بیشتری در برابر آتش برخوردار باشد و به عمر مفید لباس می‌افزاید. در لایه میانی از نوار چسب مخصوص برای درز لباس استفاده می‌شود تا مواد در حالت مایع و بخاری از طریق درز وارد بدن نشوند.

نواحی که بیشتر مواجه با سایش هستند مثل سر زانو‌ها از لایه‌های محافظتی که از جنس Kevlar هستند استفاده می‌شود. برای روی سرشانه‌ها و پشت کمر هم از پد استفاده می‌شود تا هنگام حمل دستگاه تنفسی، وزن آن بهتر در کمر پخش شود.

کلام آخر

تیم آتش نشانان باید از باکیفیت‌ترین لباس‌های ضد حریق و تجهیزات ایمنی استفاده کنند تا در ایمنی کامل آتش را مهار و افراد اسیر شده در آتش را نجات دهند. هنگام انتخاب بهترین نوع لباس ضد حریق و تجهیزات مورد نیاز باید با دقت بالا و دانستن ویژگی‌های لباس مورد نظر خریداری کنید و همچنین از استاندارد‌های لباس مورد نظر مطمئن شوید.